Mówiąc najkrócej jak to możliwe- analiza podwójnej istotności odnosi się do braku obowiązku raportowania w sprawozdaniu niefinansowym wszystkich tematów wskazanych w ESRS. Przedsiębiorstwo raportuje tylko te, które są istotne z perspektywy działalności, którą prowadzi. Wyłonieniu ich służyć ma właśnie analiza podwójnej istotności. Podwójna istotność, jako kluczowy element raportowania finansowego, została pokrótce opisana w ostatnim wpisie dotyczącym raportowania ESG dostępnym tutaj.
Jeżeli chcesz więcej dowiedzieć się o temacie raportowania ESG, zapoznaj się z naszym ostatnim wpisem dotyczącym raportowania ESG dostępnym tutaj.
Podwójna istotność – czym jest?
O podwójnej istotności nadmienia sama Dyrektywa wprowadzająca zmiany w zakresie raportowania niefinansowego tj. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2464 z dnia 14 grudnia 2022 r. w sprawie zmiany rozporządzenia (UE) nr 537/2014, dyrektywy 2004/109/WE, dyrektywy 2006/43/WE oraz dyrektywy 2013/34/UE
w odniesieniu do sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju (dalej: Dyrektywa CSRD). Zgodnie z Dyrektywą CSRD perspektywa podwójnej istotności to ocena ryzyka, na jakie narażona jest jednostka, jak i wywieranego przez nią wpływu.
Zgodnie z definicją podwójnej istotności wprowadzoną Rozporządzeniem Delegowanym Komisji (UE) 2023/2772 z dnia 31 lipca 2023 r. uzupełniającym dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE w odniesieniu do standardów sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju (dalej: Standardy ESRS) analiza podwójnej istotności obejmuje ocenę z zakresu dwóch wymiarów:
- Istotności wpływu (ang. Impact materiality) – in. istotności niefinansowej, tj. jak działalność firmy wpływa na środowisko i społeczeństwo.
- Istotności finansowej (ang. Financial materiality) – wpływu czynników z obszaru ESG na sytuację finansową podmiotu raportującego.
Co ważne, wbrew potocznemu znaczeniu przypisywanemu podwójnej istotności ocena potrzeby raportowania danego zakresu nie wymaga spełnienia dwóch wymiarów jednocześnie, wystarczy wystąpienie jednej z przesłanek. Należy rozważyć każdą perspektywę istotności z osobna i ujawnić zarówno informacje istotne z punktu widzenia obydwu tych perspektyw, jak i informacje istotne z punktu widzenia tylko jednej z nich.
Zgodnie ze Standardami ESRS oceny istotności wpływu i istotności finansowej są ze sobą wzajemnie powiązane i należy brać pod uwagę współzależności między tymi dwoma wymiarami.
Raportujący powinien koncentrować się na obszarach, w których wpływy, ryzyka i szanse mogą wystąpić na podstawie charakteru działań, relacji biznesowych, regionów geograficznych lub innych czynników.
Raportujący dokonuje oceny w/w wpływów, ryzyk i szans z wykorzystaniem odpowiednich progów ilościowych lub jakościowych.
Istotność wpływu w analizie podwójnej istotności
Przez istotność wpływu rozumie się rzeczywiste lub potencjalne, pozytywne lub negatywne wpływy jednostki na ludzi lub środowisko.
Istotność wpływu należy oceniać w perspektywie krótko-, średnio- lub długoterminowej, tj. zgodnie z ESRS w trzech wymiarach czasu:
- W okresie przyjętym przez raportującego jako okres sprawozdawczy w jej sprawozdaniu finansowym;
- W okresie od końca krótkoterminowego okresu sprawozdawczego w sprawozdaniu finansowym raportującego do pięciu lat;
- W okresie powyżej pięciu lat.
Ocena istotności wpływu
Dokonując oceny istotności wpływu należy mieć na uwadze:
- Zrozumienie kontekstu w odniesieniu do jej wpływów, w tym jej działalności, relacji biznesowych i zainteresowanych stron;
- Określenie rzeczywistych i potencjalnych wpływów (zarówno negatywnych, jak i pozytywnych), w tym dzięki współpracy z zainteresowanymi stronami i ekspertami. Na tym etapie jednostka może opierać się na badaniach naukowych i analitycznych dotyczących wpływów na kwestie związane ze zrównoważonym rozwojem;
- Ocenę istotności jej rzeczywistych i potencjalnych wpływów i określenie istotnych kwestii. Na tym etapie jednostka przyjmuje progi w celu określenia, które z rodzajów wywieranych przez nią wpływów zostaną uwzględnione w jej oświadczeniu dotyczącym zrównoważonego rozwoju.
Z kolei dotkliwość należy określać za pomocą następujących czynników:
- Skali: jak poważny jest negatywny wpływ lub jak korzystny jest pozytywny wpływ dla ludzi lub środowiska;
- Zakresu: jak powszechne są negatywne lub pozytywne wpływy. W przypadku wpływów na środowisko zasięg można rozumieć jako zakres szkody w środowisku lub granice obszaru geograficznego. W przypadku wpływów na ludzi zasięg można rozumieć jako liczbę osób, na które wywierany jest negatywny wpływ; oraz
- Nieodwracalnego charakteru: to, czy i w jaki stopniu można naprawić skutki negatywnych wpływów, tj. przywrócić środowisko lub osoby, na które jednostka wywiera wpływ, do stanu pierwotnego.
Każda z trzech w/w cech (skala, zakres i nieodwracalny charakter) może sprawić, że negatywny wpływ będzie poważny. W przypadku potencjalnego negatywnego wpływu na prawa człowieka dotkliwość wpływu ma pierwszeństwo przed jego prawdopodobieństwem.
Istotność finansowa w analizie podwójnej istotności
W przypadku oceny istotności finansowej zgodnie ze Standardami ESRS należy mieć na względzie czy i w jakim zakresie kwestia związana ze zrównoważonym rozwojem jest istotna z perspektywy finansowej dla podmiotu raportującego, tj. wywołuje lub może wywołać istotne skutki finansowe.
Ma to miejsce w przypadku, gdy kwestia związana ze zrównoważonym rozwojem stwarza ryzyka lub szanse, które mają istotny wpływ lub można racjonalnie oczekiwać, że będą miały istotny wpływ na rozwój raportującego a także jego sytuację finansową, wyniki finansowe, przepływy pieniężne, dostęp do finansowania lub koszt kapitału w krótko-, średnio- lub długoterminowej perspektywie czasowej (tj. w okresie sprawozdawczym, do pięciu lat i lub powyżej pięciu lat).
Ryzyka i szanse mogą wynikać z przeszłych lub przyszłych zdarzeń. Istotność finansowa nie ogranicza się do kwestii znajdujących się pod kontrolą raportującego.
Istotność finansowa może przejawiać się w sytuacji, gdy przedsiębiorstwo korzysta z pewnych zasobów naturalnych i od tych zasobów zależą m.in. dostępność i ceny towarów oferowanych przez dany podmiot. Może również występować w związku z negatywnym wpływem podmiotu i związanych z tym konsekwencjami finansowymi np. poprzez koszt wdrożenia środków mitygujących.
Ocena istotności finansowej
Dokonując oceny istotności finansowej należy rozważyć:
- Istnienie zależności od zasobów naturalnych i społecznych jako źródeł skutków finansowych;
- Klasyfikację zasobów jako źródeł:
- ryzyk (przyczyniających się do ujemnego odchylenia w przyszłych oczekiwanych wpływach środków pieniężnych lub zwiększenia odchylenia w przyszłych oczekiwanych wypływach środków pieniężnych lub ujemnego odchylenia od oczekiwanej zmiany kapitału nieujętego w sprawozdaniu finansowym); lub
- szans (przyczyniających się do dodatniego odchylenia w przyszłych oczekiwanych wpływach środków pieniężnych lub zmniejszenia odchylenia w przyszłych wypływach środków pieniężnych lub dodatniego odchylenia od oczekiwanej zmiany kapitału nieujętego w sprawozdaniu finansowym).
Na co należy zwrócić uwagę przy analizie podwójnej istotności?
Należy pamiętać, że ocena podwójnej istotności jest jednym z etapów opracowania raportu niefinansowego. Dlatego też etapy analizy istotności powinny zostać udokumentowane.
Sama analiza podwójnej istotności powinna zostać przeprowadzona po uprzednim przeprowadzeniu analizy działalności przedsiębiorstwa np. w ramach audytu wewnętrznego.
W razie pytań, zapraszamy do kontaktu.
Krystyna Mazalik-Sumara
Approved Compliance Officer, Approved Compliance Expert (ESG, AML&Sanctions)
k.mazalik@complianceexperts.pl